blob: 47056807a3a26d5098bc0cc1de9ce60adf9a6873 [file] [log] [blame]
<?xml version='1.0' encoding='UTF-8' ?>
<!DOCTYPE manualpage SYSTEM "./style/manualpage.dtd">
<?xml-stylesheet type="text/xsl" href="./style/manual.tr.xsl"?>
<!-- English Revision: 1223048:1561569 (outdated) -->
<!-- =====================================================
Translated by: Nilgün Belma Bugüner <nilgun belgeler.org>
Reviewed by: Orhan Berent <berent belgeler.org>
========================================================== -->
<!--
Licensed to the Apache Software Foundation (ASF) under one or more
contributor license agreements. See the NOTICE file distributed with
this work for additional information regarding copyright ownership.
The ASF licenses this file to You under the Apache License, Version 2.0
(the "License"); you may not use this file except in compliance with
the License. You may obtain a copy of the License at
http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0
Unless required by applicable law or agreed to in writing, software
distributed under the License is distributed on an "AS IS" BASIS,
WITHOUT WARRANTIES OR CONDITIONS OF ANY KIND, either express or implied.
See the License for the specific language governing permissions and
limitations under the License.
-->
<manualpage metafile="new_features_2_2.xml.meta">
<title>Apache HTTP Sunucusu 2.2’de Yeni olan Özellikler</title>
<summary>
<p>Bu belgede Apache HTTP Sunucusunun 2.0 ve 2.2 sürümleri arasındaki
başlıca farklara değinilmiştir. 1.3 sürümüne göre yeni özellikler için <a
href="new_features_2_0.html">Apache 2.0’da Yeni olan Özellikler</a>
belgesine bakınız.</p>
</summary>
<section id="core">
<title>Çekirdekteki Gelişmeler</title>
<dl>
<dt>Authn/Authz</dt>
<dd>Mevcut kimlik doğrulama ve yetkilendirme modüllerinin iç işleyişi
yeniden düzenlendi. Yeni <code>mod_authn_alias</code> modülü
(2.3/2.4 sürümlerinde kaldırılmıştır) belli kimlik doğrulama
yapılandırmalarını büyük oranda basitleştirebilir. Bu değişikliklerin
kullanıcıları ve modül yazarlarını nasıl etkilediğini öğrenmek için
<a href="#module">modül değişikliklerine</a> ve <a href="#developer"
>geliştirici değişikliklerine</a> bakabilirsiniz.</dd>
<dt>Önbellekleme</dt>
<dd><module>mod_cache</module>, <module>mod_cache_disk</module> ve
<code>mod_mem_cache</code> (2.3/2.4 sürümlerinde kaldırılmıştır)
modüllerinde büyük oranda değişikliğe gidilerek bunlar deneysel
olmaktan çıkarılıp üretim amaçlı modüller haline getirildiler.
<module>mod_cache_disk</module> tarafından kullanılan disk
alanının <program>htcacheclean</program> tarafından
düzenli aralıklarla temizlenebilmesi sağlandı.</dd>
<dt>Yapılandırma</dt>
<dd>Öntanımlı yapılandırma basitleştirildi ve modüler bir yapıya
kavuşturuldu. Sık kullanılan ortak özellikleri etkinleştirmekte
kullanılan yapılandırmalar gruplanarak bunların Apache ile gelmesi ve
ana sunucu yapılandırılırken yapılandırmaya kolayca eklenebilmesi
sağlandı.</dd>
<dt>Nazikçe Durdurma</dt>
<dd><module>prefork</module>, <module>worker</module> ve
<module>event</module> MPM’leri artık <program>httpd</program>’yi <a
href="stopping.html#gracefulstop"><code>graceful-stop</code></a>
sinyali sayesinde nazikçe durdurabilmektedir.
<program>httpd</program> programının sonlandırılmasındaki gecikmelere
karşı bir önlem olarak, isteğe bağlı bir zaman aşımı belirtmeyi
mümkün kılan <directive
module="mpm_common">GracefulShutdownTimeout</directive> yönergesi
sayesinde sunum sürüyor olsa bile <program>httpd</program>
sonlandırılabilmektedir.</dd>
<dt>Vekil Sunucu</dt>
<dd>Yeni <module>mod_proxy_balancer</module> modülü ile
<module>mod_proxy</module> için yük dengeleme hizmetleri sağlanmış,
yeni <module>mod_proxy_ajp</module> modülü ile <a
href="http://tomcat.apache.org/">Apache Tomcat</a> tarafından
kullanılan <em>Apache JServ Protokolünün 1.3 sürümü</em> için destek
eklenmiştir.</dd>
<dt>Düzenli İfade Kütüphanesi Güncellemesi</dt>
<dd>Apache, <a href="http://www.pcre.org/">Perl uyumlu düzenli ifade
kütüphanesinin 5.0 sürümünü</a> (PCRE) içermektedir.
<program>configure</program> betiğinin <code>--with-pcre</code>
seçeneği sayesinde <program>httpd</program> programı PCRE destekli
olarak derlenebilmektedir.</dd>
<dt>Akıllı Süzme</dt>
<dd><module>mod_filter</module> çıktı süzgeç zincirinin devingen olarak
yapılandırılmasını sağlar. Süzgeçlerin herhangi bir istek veya yanıt
başlığına veya bir ortam değişkenine dayanarak koşullu olarak
yerleştirilmesini mümkün kılar ve bunu yaparken 2.0 mimarisindeki
sorunlu bağımlılıklar ve sıralama sorunlarının da üstesinden
gelir.</dd>
<dt>Büyük Dosya (>2GB) Desteği</dt>
<dd><program>httpd</program> artık günümüzün 32 bitlik Unix
sistemlerinde bulunan 2 GB’lık büyük dosyaları destekleyecek tarzda
derlenebilmektedir. 2 GB’lık istek gövdelerine destek de ayrıca
eklenmiştir.</dd>
<dt>Event MPM</dt>
<dd><module>event</module> MPM modülü sürekli bağlantı isteklerinin
işlenmesi ve bağlantıların kabul edilmesi için ayrı bir evre
kullanır. Sürekli bağlantı (keepalive) isteklerinin işlenmesi
geleneksel olarak httpd’nin buna bir <module>worker</module>
adamasını gerektirirdi. Bu adanmış <module>worker</module> bağlantı
zaman aşımına uğrayıncaya değin tekrar kullanılamazdı.</dd>
<dt>SQL Veritabanı Desteği</dt>
<dd><module>mod_dbd</module> modülü <code>apr_dbd</code> arayüzü ile
birlikte, ihtiyacı olan modüllere SQL desteği sağlar. Evreli MPM’ler
için bağlantı havuzlamasını destekler.</dd>
</dl>
</section>
<section id="module">
<title>Modüllerdeki Gelişmeler</title>
<dl>
<dt>Authn/Authz</dt>
<dd>Kimlik Doğrulama, Yetkilendirme ve Erişim Denetimi ile ilgili
modüller özetli kimlik doğrulamasına daha iyi destek sağlamak
amacıyla yeniden isimlendirildi. Örneğin, <code>mod_auth</code>
modülü şimdi <module>mod_auth_basic</module> ve
<module>mod_authn_file</module> diye iki modüle bölünmüştür.;
<code>mod_auth_dbm</code> modülünün ismi
<module>mod_authn_dbm</module> ve <code>mod_access</code> modülünün
ismi de <module>mod_authz_host</module> olarak değiştirilmiştir.
Ayrıca, belli kimlik doğrulama yapılandırmalarını basitleştirmek
üzere <code>mod_authn_alias</code> diye yeni bir modül vardır
(2.3/2.4 sürümlerinde kaldırılmıştır).
</dd>
<dt><module>mod_authnz_ldap</module></dt>
<dd>Bu modül 2.0 sürümü <code>mod_auth_ldap</code> modülünün 2.2
<code>Authn/Authz</code> arayüzüne bir uyarlamasıdır. <directive
module="mod_authz_core">Require</directive> yönergesine LDAP
öznitelik değerlerinin ve karmaşık arama süzgeçlerinin kullanımı gibi
yeni özellikler eklenmiştir.</dd>
<dt><module>mod_authz_owner</module></dt>
<dd>Dosya sistemi üzerindeki dosyalara erişimi dosya sahibine göre
düzenleyebilmeyi sağlayan yeni bir modüldür.</dd>
<dt><module>mod_version</module></dt>
<dd>Çalışan sunucunun sürüm numarasına göre belli yapılandırma
bloklarını etkinleştirebilen bir modüldür.</dd>
<dt><module>mod_info</module></dt>
<dd>Apache tarafından çözümlenen haliyle yapılandırma yönergelerinin
gösterilmesini sağlayan yeni <code>?config</code> parametresini
ekler. Modül ayrıca, <code>httpd -V</code>’nin yaptığı gibi ek olarak
derleme bilgisini ve tüm istek kancalarının sırasını da gösterir.</dd>
<dt><module>mod_ssl</module></dt>
<!-- Need Info on SSLEngine Support? -->
<dd>TLS şifrelemesini HTTP/1.1 için güncelleyen <a
href="http://www.ietf.org/rfc/rfc2817.txt">RFC 2817</a> için destek
sağlar.</dd>
<dt><module>mod_imagemap</module></dt>
<dd><code>mod_imap</code> modülünün ismi yanlış anlamalara meydan
vermemek için <module>mod_imagemap</module> olarak değiştirildi.</dd>
</dl>
</section>
<section id="programs">
<title>Programlardaki Gelişmeler</title>
<dl>
<dt><program>httpd</program></dt>
<dd>Mevcut yapılandırmaya göre yüklenen modülleri listelemek için
<code>-M</code> diye yeni bir komut satırı seçeneği eklendi.
<code>-l</code> seçeneğinin aksine, bu seçenekle elde edilen liste
<module>mod_so</module> üzerinden yüklenen DSO’ları içerir.</dd>
<dt><program>httxt2dbm</program></dt>
<dd><directive module="mod_rewrite">RewriteMap</directive> yönergesinde
<code>dbm</code> eşlem türü ile kullanmak üzere metin girdilerden DBM
dosyaları üretmek için kullanılan yeni bir program.</dd>
</dl>
</section>
<section id="developer">
<title>Modül Geliştirici Değişiklikleri</title>
<dl>
<dt><glossary>APR</glossary> 1.0 Programlama Arayüzü</dt>
<dd>Apache 2.2’de APR 1.0 API kullanılmıştır. Kullanımı önerilmeyen
tüm işlevler ve simgeler <code>APR</code> ve
<code>APR-Util</code>’den kaldırılmıştır. Ayrıntılar için <a
href="http://apr.apache.org/">APR Sitesine bakınız</a>.</dd>
<dt>Authn/Authz</dt>
<dd>Dağıtımla gelen kimlik doğrulama ve yetkilendirme modüllerinin
isimleri aşağıdaki gibi değiştirildi:
<ul>
<li><code>mod_auth_*</code> -> HTTP kimlik doğrulamasını
gerçekleştiren modüller.</li>
<li><code>mod_authn_*</code> -> Kimlik doğrulamasının artalanına
destek sağlayan modüller.</li>
<li><code>mod_authz_*</code> -> Yetkilendirmeyi (veya erişimi)
gerçekleştiren modüller.</li>
<li><code>mod_authnz_*</code> -> Kimlik doğrulama ve
yetkilendirmeyi birlikte gerçekleştiren modüller.</li>
</ul>
Yeni kimlik doğrulama artalanının oluşturulmasını büyük oranda
kolaylaştıran yeni bir kimlik doğrulama artalanı sağlayıcı şeması
vardır.</dd>
<dt>Bağlantı Hatalarının Günlüklenmesi</dt>
<dd>İstemci bağlantısında ortaya çıkan hataları günlüğe kaydetmek için
<code>ap_log_cerror</code> isminde yeni bir işlev eklendi. Böyle bir
durumda günlük kaydı istemcinin IP adresini içermektedir.</dd>
<dt>Deneme Yapılandırma Kancası Eklendi</dt>
<dd>Kullanıcı, <program>httpd</program>’yi sadece <code>-t</code>
seçeneği ile kullandığı takdirde özel kod icra edilmesini isteyen
modüllere yardımcı olmak üzere <code>test_config</code> diye yeni bir
kanca işlev eklendi.</dd>
<dt>Evreli MPM’lerin Yığıt Boyutunun Ayarlanması</dt>
<dd>Tüm evreli MPM’lerin yığıt boyutunu ayarlamak üzere <directive
module="mpm_common">ThreadStackSize</directive> isminde yeni bir
yönerge eklendi. Öntanımlı yığıt boyutunun küçük olduğu platformlarda
bazı üçüncü parti modüller tarafından buna ihtiyaç duyulmaktadır.</dd>
<dt>Çıktı süzgeçlerinde protokoller</dt>
<dd>Evvelce her süzgeç etkilediğini yanıt başlıklarının doğru olarak
üretilmesini sağlamak zorundaydı. Süzgeçler artık protokol yönetimini
<code>ap_register_output_filter_protocol</code> veya
<code>ap_filter_protocol</code> işlevi üzerinden
<module>mod_filter</module> modülüne devredebilmektedir.</dd>
<dt>İzleme kancası eklendi</dt>
<dd>İzleme kancası, modüllerin ana (tepe) süreçteki sıradan/zamanlanmış
işlerini yapacak modülleri etkinleştirir.</dd>
<dt>Düzenli ifade programlama aryüzü değişti</dt>
<dd><code>pcreposix.h</code> başlık dosyası artık yok; yerine
<code>ap_regex.h</code> dosyası geçti. Eski başlık dosyasınca ifade
olunan POSIX.2 <code>regex.h</code> gerçeklenimi şimdi
<code>ap_</code> isim alanı altında <code>ap_regex.h</code> başlık
dosyasındadır. <code>regcomp</code>, <code>regexec</code> gibi
işlevlerin yerine de artık <code>ap_regcomp</code>,
<code>ap_regexec</code> işlevleri geçerlidir.</dd>
<dt>DBD Arayüzü (SQL Veritabanı API)</dt>
<dd><p>Apache 1.x ve 2.0’da, modüller, SQL veritabanlarını kendileri
yönetebilmek için sorumluluğu alacak bir SQL artalanına ihtiyaç
duymaktadır. Her biri kendi bağlantısına sahip bir sürü modül
olduğunda bu yöntem çok verimsiz olabilmektedir.</p>
<p>Apache 2.1 ve sonrasında veritabanı bağlantılarını (evreli olsun
olmasın MPM’lerin eniyilenmiş stratejileri dahil) yönetmek için
<code>ap_dbd</code> arayüzü kullanılmıştır. APR 1.2 ve sonrasında ise
veritabanı ile etkileşim <code>apr_dbd</code> arayüzüyle
sağlanmıştır.</p>
<p>Yeni modüllerin tüm SQL veritabanı işlemlerinde bu arayüzü
kullanmaları ÖNERİlir. Mevcut uygulamaların uygulanabildiği takdirde
hem kullanıcılarına önerilen bir seçenek olarak hem de şeffaf olarak
kullanmak üzere kendilerini güncellemeleri ÖNERİir.</p></dd>
</dl>
</section>
</manualpage>