<?xml version="1.0" encoding="UTF-8" ?>
<!DOCTYPE manualpage SYSTEM "./style/manualpage.dtd">
<?xml-stylesheet type="text/xsl" href="./style/manual.tr.xsl"?>
<!-- English Revision: 1301743:1673947 (outdated) -->
<!-- =====================================================
 Translated by: Nilgün Belma Bugüner <nilgun belgeler.org>
   Reviewed by: Orhan Berent <berent belgeler.org>
========================================================== -->

<!--
 Licensed to the Apache Software Foundation (ASF) under one or more
 contributor license agreements.  See the NOTICE file distributed with
 this work for additional information regarding copyright ownership.
 The ASF licenses this file to You under the Apache License, Version 2.0
 (the "License"); you may not use this file except in compliance with
 the License.  You may obtain a copy of the License at

     http://www.apache.org/licenses/LICENSE-2.0

 Unless required by applicable law or agreed to in writing, software
 distributed under the License is distributed on an "AS IS" BASIS,
 WITHOUT WARRANTIES OR CONDITIONS OF ANY KIND, either express or implied.
 See the License for the specific language governing permissions and
 limitations under the License.
-->

<manualpage metafile="bind.xml.meta">

  <title>Adresleri ve Portları Dinleme</title>

  <summary>
    <p>Apache HTTPD sunucusunun belli adresleri ve portları dinlemek üzere
    yapılandırılması.</p>
  </summary>

  <seealso><a href="vhosts/">Sanal Konaklar</a></seealso>
  <seealso><a href="dns-caveats.html">DNS Konuları</a></seealso>

  <section id="overview">
    <title>Genel Bakış</title>

    <related>
      <modulelist>
        <module>core</module>
        <module>mpm_common</module>
      </modulelist>
      <directivelist>
        <directive module="core" type="section">VirtualHost</directive>
        <directive module="mpm_common">Listen</directive>
      </directivelist>
    </related>


    <p>httpd başlatıldığında yerel makinedeki bazı adres ve portları kendine
      bağlar ve gelecek istekleri bekler. Öntanımlı olarak makine üzerindeki
      tüm adresleri dinler. Bununla birlikte, belli portları veya sadece
      seçilmiş bazı adresleri ya da her ikisini de dinlemesi için bunun
      belirtilmesi gerekebilir. Bu çoğunlukla, httpd’nin farklı IP
      adreslerine, konak isimlerine ve portlarına nasıl yanıt vereceğinin
      belirlendiği <a href="vhosts/">sanal konak</a> özelliği ile birlikte
      yürür.</p>

    <p><directive module="mpm_common">Listen</directive> yönergesi sunucuya
      gelen istekleri sadece belli port(lar)dan veya belli adres ve port
      birleşimlerinden kabul etmesini söyler. <directive
      module="mpm_common">Listen</directive> yönergesinde sadece port
      numarası belirtilmişse sunucu tüm arabirimlerin belirtilen portunu
      dinleyecektir. Portla birlikte bir IP adresi de belirtilmişse sunucu
      belirtilen portu ve arabirimi dinleyecektir. Çok sayıda adres ve portu
      dinlemek için çok sayıda <directive
      module="mpm_common">Listen</directive> yönergesi kullanılabilir. Sunucu
      böyle bir durumda belirtilen bütün adres ve portlardan gelen isteklere
      yanıt verecektir.</p>

    <p>Örneğin, sunucunun hem 80 portundan hem de 8000 portundan gelen
      bağlantıları kabul etmesini sağlamak için,</p>

    <example>
      Listen 80<br />
      Listen 8000
    </example>

    <p>yapılandırmasını kullanabilirsiniz. Sunucunun 80 portuna gelen
      bağlantıları bir arabirimden 8000 portuna gelenleri ise başka bir
      arabirimden kabul etmesini sağlamak için ise,</p>

    <example>
      Listen 192.0.2.1:80<br />
      Listen 192.0.2.5:8000
    </example>

    <p>yapılandırmasını kullanabilirsiniz. IPv6 adresleri aşağıdaki örnekteki
      gibi köşeli ayraçlar içine alınarak belirtilmelidir:</p>

    <example>
      Listen [2001:db8::a00:20ff:fea7:ccea]:80
    </example>

    <note type="warning">
      <p>Bir <directive module="mpm_common">Listen</directive> yönergesinin
      aynısının tekrarı sunucunun başlatılmasını engelleyen ölümcül bir hatayla
      sonuçlanacaktır.</p>

      <example>
      (48)Address already in use: make_sock: could not bind to address [::]:80
      </example>
    </note>

</section>

  <section id="ipv6">
    <title>IPv6 Adreslerin Durumu</title>

    <p>IPv6’yı gerçekleyen platformların sayısı giderek artmaktadır. Bu
      platformların çoğunda <glossary>APR</glossary>, httpd’nin IPv6
      soketleri ayırmasını mümkün kılarak IPv6’yı desteklemekte ve IPv6
      üzerinden gönderilmiş istekleri elde etmektedir.</p>

    <p>httpd yöneticilerinin kafasını karıştırıran tek şey IPv6 soketlerin
      hem IPv4 hem de IPv6 bağlantılarını kabul edip etmeyeceğidir. IPv4
      bağlantılarını kabul eden IPv6 soketleri IPv4 eşlemli IPv6 adresleri
      kullanırlar. Bu çoğu sistemde öntanımlı olarak böyleyken, FreeBSD,
      NetBSD ve OpenBSD’de sistem geneline uygulanan kurallar gereğince
      öntanımlı olarak buna izin verilmez; bu sistemlerde özel bir
      <program>configure</program> parametresi ile <code>httpd</code>’nin
      davranışı değiştirilebilir.</p>

    <p>Diğer taraftan, Linux ve Tru64 gibi bazı platformlarda hem IPv4 hem de
      IPv6 adresleri kabul etmenin <strong>tek yolu</strong> eşlemli adresler
      kullanmaktır. <code>httpd</code>’nin IPv4 ve IPv6 adresleri, IPv4 eşlemli
      IPv6 adreslerin kullanımını gerektiren en az sayıda soketle kabul etmesini
      istiyorsanız, <program>configure</program> betiğine
      <code>--enable-v4-mapped</code> seçeneğini belirtiniz.</p>

    <p><code>--enable-v4-mapped</code> seçeneği, FreeBSD, NetBSD ve OpenBSD
      hariç tüm platformlarda öntanımlıdır. Muhtemelen siz de
      <code>httpd</code>’nin böyle derlenmesini isterdiniz.</p>

    <p>Platformunuzun ve APR’nin neyi desteklediğine bakmaksızın
      <code>httpd</code>’nin sadece IPv4 adresleri kabul etmesini istiyorsanız,
      tüm <directive module="mpm_common">Listen</directive> yönergelerinde
      örnekteki gibi IPv4 adresleri belirtiniz:</p>

    <example>
      Listen 0.0.0.0:80<br />
      Listen 192.0.2.1:80
    </example>

    <p>Platformunuz IPv4 ve IPv6 adresleri ayrı soketlerden kabul ediyorsa ve
      <code>httpd</code>’nin de buna uygun davranmasını (yani IPv4 eşlemli IPv6
      adreslerin iptalini)  istiyorsanız <program>configure</program>
      betiğine <code>--disable-v4-mapped</code> seçeneğini belirtiniz. Bu
      seçenek FreeBSD, NetBSD ve OpenBSD’de öntanımlıdır.</p>
  </section>

  <section id="protocol">
    <title>Protokolü Listen ile Belirtme</title>
    <p><directive module="mpm_common">Listen</directive> yönergesinin isteğe
      bağlı ikinci değiştirgesi <var>protokol</var> çoğu yapılandırmada gerekli
      olmaz. Belirtilmediği takdirde, <code>https</code> için 443,
      <code>http</code> için ise diğer bütün portlar öntanımlıdır. Protokol,
      isteğin hangi modül tarafından işleneceğini ve <directive
      module="core">AcceptFilter</directive> yönergesi ile uygulanacak
      protokole özgü en iyilemeleri belirlemekte kullanılır.</p>

    <p>Sadece standartdışı bir port kullanmak isterseniz protokolü belirtmeniz
      gerekir. Örneğin, bir<code>https</code> sitesini port 8443 üzerinde
      çalıştırmak isterseniz:</p>

    <example>
      Listen 192.170.2.1:8443 https
    </example>
  </section>

  <section id="virtualhost">
    <title>Sanal Konaklarla Nasıl Çalışır?</title>

    <p><directive module="mpm_common">Listen</directive> yönergesi sanal
      konaklar için gerçeklenmemiştir; sadece ana sunucuya hangi adresleri ve
      portları dinleyeceğini söyler. Hiç <directive module="core"
      type="section">VirtualHost</directive> yönergesi kullanılmamışsa sunucu
      kabul edilen tüm isteklere aynı şekilde davranacaktır. Eğer bir veya
      daha fazla adres ve port için farklı bir davranış belirtmek
      istiyorsanız <directive module="core"
      type="section">VirtualHost</directive> kullanabilirsiniz. Bir sanal
      konağı gerçeklemek için önce sunucunun sanal konak için kullanacağı
      adres ve portu dinleyeceğini belirtmek gerekir. Bundan sonra bu sanal
      konağın davranışını ayarlamak üzere belirtilen adres ve port için bir
      <directive module="core" type="section">VirtualHost</directive> bölümü
      oluşturulmalıdır. Yalnız dikkat edin, eğer <directive module="core"
      type="section">VirtualHost</directive> için belirtilen adres ve port
      sunucu tarafından dinlenmiyorsa ona erişemezsiniz.</p>
  </section>
</manualpage>